आज आपण ईडी संबंधी सविस्तर माहिती जाणून घेणार आहोत. वृत्तवाहिन्या आणि वृत्तपत्रांमध्ये आपण रोज कुठे ना कुठे ईडीचे नाव ऐकतो किंवा वाचतो. दररोज बातम्या येत असतात की, ईडीने कोणत्या तरी उद्योगपतीच्या, नेत्याच्या किंवा कोणत्याही मोठ्या व्यावसायिकाच्या घरावर किंवा कार्यालयावर छापे टाकले, एखाद्याच्या मालमत्तेशी संबंधित तपास सुरू केला, एखाद्या नेत्याची किंवा व्यावसायिकाची चौकशी केली, अशा बातम्या वारंवार येत असतात.
तर आता प्रश्न पडतो, इडीचा अर्थ काय? याचे पूर्ण रूप काय आहे? आणि इथे ते कोणत्या संबंधित काम करते? त्यामुळे या सर्व प्रश्नांची उत्तरे तुम्हाला या लेखातून मिळणार आहेत.त्यामुळे जर तुम्ही देखील ई.डी. काय आहे? ईडीच्या पूर्ण फॉर्मबद्दल जाणून घ्यायचे आहे, तर तुम्ही ही संपूर्ण पोस्ट वाचा.
ईडी पूर्ण फॉर्म । ED full form in Marathi
ED म्हणजे “Enforcement Directorate” याला “डिरेक्टोरेट जनरल ऑफ इकॉनॉमिक एन्फोर्समेंट” किंवा “महासंचालनालय” असे देखील म्हणतात.
ईडी म्हणजे काय? । What is ED in Marathi
ईडी- म्हणजे “Enforcement Directorate” जे अंमलबजावणी संचालनालय म्हणून ओळखले जाते. ही एक विशेष आर्थिक तपास एजन्सी आहे जी भारत सरकारच्या अंतर्गत वित्त मंत्रालयामध्ये कार्यरत आहे. दुसऱ्या शब्दांत, हि एक आर्थिक गुप्तचर संस्था आणि कायदा अंमलबजावणी एजन्सी आहे, जी भारतात आर्थिक कायद्यांची अंमलबजावणी करते.
अंमलबजावणी संचालनालय जे प्रामुख्याने भारतीय महसूल सेवा (IRS), भारतीय पोलीस सेवा (IPS), भारतीय कॉर्पोरेट कायदा सेवा(ICLS), भारतीय प्रशासकीय सेवा(IAS) मधील अधिकाऱ्यांचे बनलेले आहे.
ईडीची स्थापना कधी झाली?
ED म्हणजेच अंमलबजावणी संचालनालयाची स्थापना “1 मे 1956” रोजी झाली. त्यानंतर त्याला एन्फोर्समेंट युनिट असे नाव देण्यात आले. परंतु पुढच्याच वर्षी सन 1957 मध्ये या संस्थेचे नाव बदलून अंमलबजावणी संचालनालय(Directorate of Enforcement) असे करण्यात आले.
ईडीची प्रमुख कार्ये
ED- ‘Enforcement Directorate’ ही एक आर्थिक गुप्तचर संस्था आहे, जी भारतातील आर्थिक कायद्यांवर काम करते. जे खालीलप्रमाणे आहे.
- Foreign Exchange Management Act, 1999 (FEMA)
- Prevention of Money Laundering Act, 2002 ( PMLA)
अंमलबजावणी संचालनालय या दोन कायद्यांतर्गत काम करते. ज्यांचे मुख्य काम परदेशातून भारतात पाठवलेले अवैध किंवा संशयित परकीय चलन आणि भारतातून परदेशात पाठवलेले अवैध चलन, काळा पैसा आणि मनी लाँड्रिंग इत्यादी प्रकरणांची चौकशी करणे हे आहे.
जर एखाद्या नागरिकाने फॉरेन एक्स्चेंज मॅनेजमेंट ॲक्ट “1999” आणि प्रिव्हेन्शन ऑफ मनी लाँडरिंग ॲक्ट “2002” चे उल्लंघन केले तर त्याच्या विरोधात चौकशी करून त्याला अटक करण्याचा अधिकार ED ला देण्यात आला आहे.
या दोन कायद्यांचे उल्लंघन करणाऱ्या सर्वांवर खटला, तपास आणि अटक करण्याचा अधिकार हा ईडीला आहे.
ED चे मुख्यालय कोठे आहे?
ईडीचे मुख्य मुख्यालय “नवी दिल्ली” येथे आहे. याशिवाय ईडीची काही प्रादेशिक कार्यालये आहेत, त्यांची माहिती खाली दिली आहे.
ईडीचे प्रादेशिक कार्यालय-
- दिल्ली
- चंदीगड
- मुंबई
- कोलकाता
- चेन्नई
- कोच्चि
- अहमदाबाद
- गुवाहाटी
- जयपूर
- बंगलोर
- जालंधर
- हैदराबाद
- कोलकाता
- श्रीनगर
- लखनौ
- पाटणा
भ्रष्टाचार कमी करण्यासाठी ईडीची भूमिका
मित्रांनो भारतातील भ्रष्टाचार कमी करण्यात ईडीने मोठी भूमिका बजावली आहे. अंमलबजावणी संचालनालय(Directorate of Enforcement) ही एक विशेष तपास संस्था आहे, जी आपली कर्तव्ये आजही योग्यरित्या पार पाडत आहे.
अंमलबजावणी संचालनालय (ED) कायद्यानुसार मनी लाँड्रिंग आणि काळ्या पैशांशी संबंधित गंभीर प्रकरणांमध्ये निष्पक्षपणे तपास करते आणि दोषींना शिक्षा करते. अशा प्रकारे भारतातील भ्रष्टाचार कमी करण्यासाठी ईडी आपली महत्त्वाची भूमिका बजावत आहे.
काही महत्त्वाचे प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे
प्रश्न:- ED चे पूर्ण रूप काय आहे?
उत्तर:- ED चे पूर्ण रूप “अंमलबजावणी संचालनालय” आणि आर्थिक अंमलबजावणी महासंचालनालय आहे.
प्रश्न:- ED ला काय म्हणतात?
उत्तर:- ED ला”अंमलबजावणी संचालनालय” म्हणतात.
प्रश्न:- ED मुख्यालय कोठे आहे?
उत्तर:- ED मुख्यालय दिल्ली येथे आहे.
प्रश्न:- ईडीची स्थापना केव्हा झाली?
उत्तर:- ED ची स्थापना 1 मे 1956 रोजी झाली.
प्रश्न:- ईडीमध्ये तक्रार कशी करावी?
उत्तर:- ईडीच्या दिल्लीतील मुख्य कार्यालयाशी ०११- २४६९२०५५ या क्रमांकावर संपर्क साधता येईल. याशिवाय [email protected] या ईमेलद्वारेही लोक त्यांच्या तक्रारी नोंदवू शकतात.
निष्कर्ष (Conclusion)
या पोस्टद्वारे आपण च “Enforcement Directorate (ED) म्हणजे काय? “ED full form in Marathi”, ED चे मुख्य कार्य, कार्यालये आणि अधिकार काय आहेत? इतर विषयांबद्दल जाणून घेतले. आशा आहे की तुम्हाला माहिती आवडली असेल.
जर ही पोस्ट तुमच्यासाठी उपयुक्त ठरली असेल, तर हा लेख तुमच्या मित्रांसह आणि सोशल मीडियावर शेअर करा. जेणेकरुन त्यालाही याबाबत माहिती मिळेल.
